ഭാരതത്തിന്റെ പാത പിന്തുടർന്ന് അഫ്‌ഗാനിസ്ഥാൻ ! പാകിസ്ഥാനിലേക്ക് ഒഴുകുന്ന കുനാർ നദിക്ക് കുറുകെ അണക്കെട്ടുകൾ നിർമ്മിക്കാൻ ഉത്തരവിട്ട് സുപ്രീം ലീഡർ; അഫ്ഗാനികൾക്ക് അവരുടെ സ്വന്തം വെള്ളം കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ അവകാശമുണ്ടെന്ന് താലിബാൻ

ഭാരതത്തിന്റെ പാത പിന്തുടർന്ന് പാകിസ്ഥാന്റെ ജലലഭ്യതയ്ക്ക് നിയന്ത്രണം ഏർപ്പെടുത്താൻ അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ ഒരുങ്ങുന്നു. കുനാർ നദിക്ക് കുറുകെ എത്രയും പെട്ടെന്ന് അണക്കെട്ടുകൾ നിർമ്മിക്കാൻ സുപ്രീം ലീഡർ മൗലവി ഹിബത്തുല്ല അഖുന്ദ്‌സദ ഉത്തരവിട്ടതായി താലിബാൻ ഭരണകൂടത്തിന്റെ ആക്ടിംഗ് ജലകാര്യ മന്ത്രി മുല്ല അബ്ദുൾ ലത്തീഫ് മൻസൂർ എക്സിൽ അറിയിച്ചു.

അഫ്ഗാനികൾക്ക് അവരുടെ സ്വന്തം വെള്ളം കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ അവകാശമുണ്ടെന്നും നിർമ്മാണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ വിദേശ കമ്പനികൾക്ക് പകരം ആഭ്യന്തര സ്ഥാപനങ്ങൾ നയിക്കുമെന്നും മന്ത്രി തൻ്റെ പോസ്റ്റിൽ വ്യക്തമാക്കി. പാകിസ്ഥാനുമായുള്ള 2,600 കിലോമീറ്റർ നീളമുള്ള തർക്ക അതിർത്തിയായ ഡ്യൂറൻഡ് ലൈനിലെ വർധിച്ചുവരുന്ന സംഘർഷങ്ങൾക്കിടയിലാണ് താലിബാന്റെ ഈ നിർണായക നീക്കം. പാകിസ്ഥാൻ ഭീകരസംഘടനയെന്ന് മുദ്രകുത്തിയ തെഹ്രീക്-ഇ-താലിബാൻ പാകിസ്ഥാനെ (ടിടിപി) കാബൂൾ പിന്തുണയ്ക്കുന്നുവെന്ന് ഇസ്ലാമാബാദ് ആരോപിച്ചതിന് പിന്നാലെയാണ് അതിർത്തിയിൽ സംഘർഷം രൂക്ഷമായത്.

ജമ്മു കശ്മീരിലെ പഹൽഗാമിൽ ഏപ്രിൽ 22 ന് നടന്ന ഭീകരാക്രമണത്തിന് ശേഷം ഭാരതം സ്വീകരിച്ച നടപടിയെ അനുസ്മരിപ്പിക്കുന്നതാണ് പാകിസ്ഥാനിലേക്കുള്ള ജലപ്രവാഹം പരിമിതപ്പെടുത്താനുള്ള താലിബാന്റെ നീക്കം. ആ ആക്രമണത്തിന് 24 മണിക്കൂറിന് ശേഷം, സിന്ധു നദിയുടെയും അതിന്റെ പോഷകനദികളുടെയും ജലം പങ്കുവെക്കുന്ന 65 വർഷം പഴക്കമുള്ള സിന്ധു നദീജല ഉടമ്പടി (Indus Waters Treaty- IWT) ഭാരതം താൽക്കാലികമായി നിർത്തിവച്ചിരുന്നു.

ഏകദേശം 500 കിലോമീറ്റർ നീളമുള്ള കുനാർ നദി പാകിസ്ഥാനിലെ ഖൈബർ പഖ്തൂൺഖ്വ പ്രവിശ്യയിലെ ചിത്രാൽ ജില്ലയിലെ ഹിന്ദു കുഷ് പർവതനിരകളിൽ നിന്നാണ് ഉത്ഭവിക്കുന്നത്. ഇത് പിന്നീട് തെക്കോട്ട് അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്ക് ഒഴുകി കുനാർ, നംഗർഹാർ പ്രവിശ്യകളിലൂടെ കടന്നുപോയി കാബൂൾ നദിയിൽ ചേരുന്നു. ഈ സംയോജിത നദികൾ, മറ്റൊരു നദിയായ പേചിൻ്റെ ജലവും ചേർന്ന് കിഴക്കോട്ട് വീണ്ടും പാകിസ്ഥാനിലേക്ക് തിരിയുകയും അറ്റോക്ക് നഗരത്തിനടുത്ത് സിന്ധു നദിയിൽ ചേരുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഈ നദി പാകിസ്ഥാനിലേക്ക് ഒഴുകുന്ന ഏറ്റവും വലിയ നദികളിൽ ഒന്നാണ്. സിന്ധു നദി പോലെ, ഇത് പാകിസ്ഥാന്റെ, പ്രത്യേകിച്ച് അതിർത്തി സംഘർഷങ്ങളുടെ കേന്ദ്രമായിട്ടുള്ള ഖൈബർ പഖ്തൂൺഖ്വ മേഖലയിലെ, ജലസേചനം, കുടിവെള്ളം, ജലവൈദ്യുതി ഉത്പാദനം എന്നിവയുടെ ഒരു പ്രധാന ഉറവിടമാണ്. കുനാർ/കാബൂൾ നദികളിൽ പാകിസ്ഥാനിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ അണക്കെട്ടുകൾ നിർമ്മിക്കുകയാണെങ്കിൽ, ഭാരതത്തിന്റെ നിയന്ത്രണങ്ങൾ കാരണം വരണ്ടുണങ്ങിയ പാകിസ്ഥാനിലെ കൃഷിയിടങ്ങളിലേക്കും ജനങ്ങളിലേക്കുമുള്ള ജലലഭ്യത ഇത് തടസ്സപ്പെടുത്തും.

കൂടാതെ, പാകിസ്ഥാൻ ഭാരതവുമായി ഒപ്പുവെച്ച സിന്ധു നദീജല ഉടമ്പടിയിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ഈ നദികളിലെ ജലം പങ്കുവെക്കുന്നതിന് പാകിസ്ഥാനും അഫ്ഗാനിസ്ഥാനും തമ്മിൽ നിലവിൽ കരാറുകളൊന്നുമില്ല. ഇത് കാബൂളിന്റെ നീക്കത്തിൽ നിന്ന് പിന്മാറാൻ നിർബന്ധിതമാക്കുന്നതിനുള്ള ഉടനടി നിയമപരമായ മാർഗ്ഗങ്ങളൊന്നും ഇസ്ലാമാബാദിനില്ല എന്നതിലേക്ക് വിരൽചൂണ്ടുന്നു. ഇത് പാക്-അഫ്ഗാൻ സംഘർഷങ്ങൾ കൂടുതൽ വർധിക്കുമെന്ന ഭയം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.

2021 ഓഗസ്റ്റിൽ അഫ്ഗാൻ ഭരണകൂടം പിടിച്ചെടുത്തതിനുശേഷം, താലിബാൻ തങ്ങളുടെ ഭക്ഷ്യസുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കുന്നതിനായി, രാജ്യത്തിലൂടെ ഒഴുകുന്ന നദികളിലും കനാലുകളിലും അണക്കെട്ടുകളും കനാലുകളും നിർമ്മിച്ച് അവയുടെ നിയന്ത്രണം സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇതിന് ഒരു ഉദാഹരണമാണ് വടക്കൻ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ നിർമ്മിക്കുന്ന വിവാദമായ ഖോഷ് തെപ കനാൽ. 285 കിലോമീറ്റർ നീളമുള്ള ഈ കനാൽ, 550,000 ഹെക്ടറിലധികം വരുന്ന വരണ്ട പ്രദേശത്തെ കൃഷിയോഗ്യമായ സ്ഥലമാക്കി മാറ്റുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. ഈ കനാൽ അമു ദര്യ നദിയുടെ 21 ശതമാനം വരെ വഴിതിരിച്ചുവിടുമെന്നും അത് ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ, തുർക്ക്മെനിസ്ഥാൻ തുടങ്ങിയ ജലക്ഷാമമുള്ള രാജ്യങ്ങളെ ബാധിക്കുമെന്നും വിദഗ്ദ്ധർ അഭിപ്രായപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

കഴിഞ്ഞ ആഴ്ച അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ വിദേശകാര്യ മന്ത്രി അമീർ ഖാൻ മുത്തഖി ഇന്ത്യ സന്ദർശിച്ചിരുന്നു. ഹെറാത്ത് പ്രവിശ്യയിലെ ഒരു അണക്കെട്ടിൻ്റെ നിർമ്മാണത്തിനും പരിപാലനത്തിനുമുള്ള പിന്തുണ അദ്ദേഹം പ്രകടിപ്പിച്ചു. “സുസ്ഥിരമായ ജല മാനേജ്മെന്റിന്റെ പ്രാധാന്യം ഇരുപക്ഷവും അടിവരയിടുകയും അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ ഊർജ്ജ ആവശ്യങ്ങൾ പരിഹരിക്കുന്നതിനും അതിന്റെ കാർഷിക വികസനത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനും ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള ജലവൈദ്യുത പദ്ധതികളിൽ സഹകരിക്കാൻ സമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു,” ഒരു സംയുക്ത പ്രസ്താവനയിൽ പറഞ്ഞു.